Plamka żółta, znana również jako plamka środkowa (macula), to obszar siatkówki oka odpowiedzialny za ostre widzenie centralne. Jest to miejsce na siatkówce, w którym znajduje się największa gęstość czopków, fotoreceptorów odpowiedzialnych za widzenie szczegółów, kształtów, kolorów i ostrej centralnej wizji.
Główne funkcje plamki żółtej obejmują:
- Ostre widzenie centralne:
- Plamka żółta zawiera obszar zwany dołkiem środkowym (fovea), który jest centralnym punktem skupiania oka. W dołku środkowym skupienie jest najbardziej intensywne, co pozwala na uzyskanie najbardziej precyzyjnego widzenia szczegółów.
- Rozpoznawanie kolorów:
- Czopki w plamce żółtej są odpowiedzialne za widzenie kolorów. W porównaniu do pręcików, które są bardziej rozpowszechnione na obrzeżach siatkówki, plamka żółta ma większą gęstość czopków, co umożliwia dokładne rozpoznawanie kolorów.
- Rozpoznawanie detali:
- Dzięki dużej koncentracji czopków, plamka żółta umożliwia rozróżnianie najdrobniejszych szczegółów. Jest to istotne zwłaszcza w sytuacjach wymagających dokładnego rozróżnienia i identyfikacji obiektów.
- Wzrok centralny w warunkach słabego oświetlenia:
- Podczas widzenia w warunkach słabego oświetlenia, plamka żółta może być bardziej aktywna niż inne obszary siatkówki. Czopki w plamce żółtej są bardziej wrażliwe na światło niż pręciki, co może poprawiać zdolność do rozróżniania detali w warunkach słabego światła.
- Kierowanie spojrzeniem:
- Podczas skupiania się na konkretnym punkcie w polu widzenia, zazwyczaj kierujemy go w kierunku plamki żółtej. To miejsce umożliwia nam uzyskanie najlepszego ostrego widzenia w obszarze, na którym koncentrujemy uwagę.
Utrata funkcji plamki żółtej, na przykład w wyniku zwyrodnienia plamki żółtej (AMD – age-related macular degeneration), może prowadzić do pogorszenia ostrego widzenia centralnego, trudności w rozróżnianiu kolorów i utraty zdolności do rozpoznawania szczegółów. Regularne badania oczu mogą pomóc w wczesnym wykrywaniu problemów z plamką żółtą i innych chorób oczu.
